รังแค คือสะเก็ดสีขาวบนเส้นผมหรือหนังศีรษะที่มีการหลุดร่วง มีทั้งลักษณะมันและแห้ง การเป็นรังแคมักไม่หายขาดไม่ถือว่าเป็นโรค แต่ทำให้เกิดความรำคาญและเสียบุคลิกภาพ

รังแคเป็นความผิดปกติของเซลล์หนังศีรษะชั้นบนสุดที่ตายแล้ว มีการแบ่งตัวมากกว่าปกติเกิดการหลุดร่วงง่ายและเร็วกว่าปกติ จึงเห็นเป็นสะเก็ดสีขาวขนาดใหญ่ อาจคันร่วมด้วย มักเป็นทั่วศีรษะ หากสะเก็ดมีสีเหลือง ลักษณะมันและเป็นปื้นหนาๆ จะมีการบวมอักเสบของชั้นผิวหนังซึ่งพบว่าอาจเป็นโรคผิวหนังอักเสบ (Seborrheic dermatitis) มักเป็นเรื้อรัง และมีเชื้อรา Pityrosporum ovale ในปริมาณที่มากกว่าปกติ

ถ้าพบว่ามีปื้นหนาที่หนังของศีรษะ และมีสะเก็ดสีเทาเงินอยู่บริเวณไรผม อาจเป็นรังแคที่เกิดจากโรคสะเก็ดเงินได้ ไม่ทราบแน่ชัดเกิดจากมีการรบกวนต่อมหนังศีรษะ แต่มักพบว่ามีโรคบางอย่างที่มีความความสัมพันธ์กับการเกิดรังแค เช่น มะเร็งต่อมน้ำเหลือง โรคที่มีฮอร์โมนจากต่อมไทรอยด์มากกว่าปกติ รวมถึงโรคที่เกี่ยวกับหนังศีรษะ เช่น โรคสะเก็ดเงิน โรคผิวหนังอักเสบ โรคเกล็ดปลา (Ichthyosis) หรือเกิดจากการแพ้สารเคมี เช่น น้ำยาดัดผม น้ำยาย้อมผม การแพ้แชมพู รังแคไม่พบในเด็กเล็ก จะพบในช่วงอายุ 5 ปีขึ้นไปและพบมากในช่วงอายุ 10-30 ปี



 

วิธีการแก้ไขเบื้องต้น

ใช้แชมพูที่มีตัวยาขจัดรังแค เช่น ซิงค์ไพริไทออน (Zinc pyrithion) และซีลีเนียมซัลไฟด์ (Selenium sulfide) ทั้งสองชนิดนี้จะช่วยลดการแบ่งตัวของเซลล์ผิวหนังและช่วยให้ขุยไม่ลอกหลุดเร็วขึ้น

การใช้แชมพูขจัดรังแคควรใช้ตามคำแนะนำข้างขวด โดยปกติจะให้ สระผมสัปดาห์ละ 2-3 ครั้ง ทิ้งไว้นาน 5-10 นาที แล้วค่อยล้างออก นอกจากนี้การใช้ตัวยาคีโตโคนาโซล (Ketoconazole) ซึ่งเป็นแชมพูยาฆ่าเชื้อรา จะช่วยยับยั้งการเจริญเติบโตของเชื้อราที่ทำให้เกิดรังแคได้ ผู้ที่มีผิวหนังอักเสบชนิด Seborrheic Dermatitis จะมีเชื้อรา Pityrosporum ovale มากกว่าปกติ เชื้อรานี้ไม่ได้ทำให้เกิดรังแคโดยตรง แต่ทำให้เป็นรุนแรงขึ้นเมื่อใช้คีโทโคนาโซล รังแคก็จะดีขึ้น

การป้องกัน

1. ควรมีการสังเกตว่าหลังมีการสระผมด้วยแชมพูรักษารังแคแล้วกี่วัน จึงเริ่มกลับมามีขุยเกิดขึ้นอีก เมื่อรู้กำหนดเวลาแล้ว ก็ให้สระผมด้วยแชมพูธรรมดาที่เหมาะสมกับสภาพผมตามปกติ ก่อนที่จะเริ่มมีขุยหนึ่งวันไปเรื่อยๆ สลับกับการใช้แชมพูรักษารังแค
2. ขณะสระผม ควรนวดหนังศีรษะเบาๆ ด้วยปลายนิ้ว เพื่อช่วยขจัดสิ่งตกค้างและกระตุ้นการไหลเวียนของเลือดที่หนังศีรษะ ไม่ควรเกา เพราะจะทำให้ระคายเคืองต่อหนังศีรษะและเกิดแผลที่หนังศีรษะได้
3. หลีกเลี่ยงการใช้ผลิตภัณฑ์ใส่ผม เช่น เจล มูส สเปรย์ เพราะผลิตภัณฑ์เหล่านี้อาจทำให้เกิดการระคายเคืองและมีการสะสมที่หนังศีรษะทำให้เชื้อรามีการเจริญเติบโตเพิ่มมากขึ้นได้
4. หลีกเลี่ยงการใช้สารเคมีต่างๆ กับหนังศีรษะ เช่น การโกรกย้อมผม การกัดสีผม เป็นต้น